Historia
- Szczegóły
Był luty, rok 1846.
Od kilkunastu lat trwało powolne przygotowanie powstania narodowego, jednak hasła polityczne nie przemawiały do prostej ludności. Powstańcy spodziewali się bierności ludu. Tymczasem po wsiach zaczęły krążyć plotki, o tym że panowie będą rżnąć chłopów. Sugerowano, by wszyscy przygotowywali widły kosy, cepy dla swojej obrony. W podjudzaniu prym wiedli starostowie cyrkułów oraz urzędnicy austriaccy. Plotki głosiły, iż cesarz chce znieść pańszczyznę, ale panowie się temu sprzeciwiają. Już w połowie lutego chłopi atakowali pod Tarnowem, przygotowującą powstanie szlachtę. Około 20 lutego, bunt chłopów przeniósł się w nasze strony. Najczęściej grupy szły atakować sąsiednie dwory, by ofiary nie mogły zidentyfikować agresorów i morderców. Napadano na majątki ziemskie, plebanie, klasztory, niszczono sprzęty, rekwirowano ziarno, zwierzęta. Mordowano właścicieli dworów, a niekiedy także zaufaną służbę. Księża próbowali zapobiec tragediom, ale plotki, że cesarz „skasował” dziesięcioro przykazań, doprowadziły do ataków na księży, niszczenia mienia kościelnego. Szacuje się, że w tych dniach życie mogło stracić do dwóch tysięcy osób.
- Szczegóły
Grodkowice to niewielka miejscowość położona w gminie Kłaj. Wieś usytuowana jest w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej – na Pogórzu Wielickim. Przejeżdżając obok, drogą krajową DK-94, nie zauważymy w niej nic szczególnego. Warto jednak poznać jej historię i zobaczyć to, co świadczy o niej do dnia dzisiejszego.
Żeleńscy z Żelanki wywodzą się ze starej, historycznej rodziny herbu Ciołek. Pierwsze akty mówiące o przedstawicielu tego rodu pochodzą już z roku 1413. Żeleńscy przez wiele pokoleń wyznawali kalwinizm, co stanowiło o specyficznym charakterze rodziny. W 1623 roku Zofia z Lanckorońskich Czuryłowa sprzedała Grodkowice z okolicznymi dobrami Stanisławowi Żeleńskiemu herbu Ciołek z Żelanki. Syn Stanisława (Marcjan) wybudował ok. 1670 roku w Grodkowicach dwór, który przetrwał do 1902 roku.
W Grodkowicach urodził się Władysław Żeleński (1837-1921). Był dyrektorem Towarzystwa Muzycznego w Warszawie, w Krakowie założył Konserwatorium, którego został dyrektorem. Władysław Żeleński to twórca utworów fortepianowych, na orkiestrę, oper oraz pieśni solowych i chóralnych. Chlubę rodzinie przynieśli także jego synowie Stanisław Gabriel - krakowski witrażysta i Tadeusz “Boy”. Postacie bezpośrednio związane z miejscowością to Marcjan, znany pianista - samouk, zamordowany podczas rabacji chłopskiej w 1846 roku, Władysław i Karol (ojciec i syn) wykwalifikowani rolnicy, którzy stworzyli ze swej posiadłości wyróżniający się majątek znany z wysokiej kultury rolnej, hodowlanej i elitarnej produkcji zbożowo-nasiennej.
A obecnie?
- Szczegóły
Kaplica pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy zbudowana została w 1905 roku – niedawno obchodziła swoje 100 lecie.
Opis obrazu:
Matka Boska Nieustającej Pomocy
– wizerunek (ikona) Matki Bożej – Najświętszej Maryi Panny, patronki najbardziej smutnych i potrzebujących, którzy odczuwają szczególnie potrzebę miłości i opieki. 23 czerwca 1867 r. nastąpiła uroczysta koronacja Obrazu Matki Bożej Nieustającej Pomocy.
27 czerwca obchodzony jest jako dzień poświęcony Matce Bożej Nieustającej Pomocy.
Matka Boska Nieustającej Pomocy jest szczególnie czczona w Kościele Starokatolickim Mariawitów, który za jedno z podstawowych swoich zadań stawia właśnie wzywanie nieustającej pomocy Najświętszej Maryi Panny.
- Szczegóły
„Od powietrza, głodu, ognia i wojny zachowaj nas Panie” tak śpiewano dawno, dawno temu, ale też i dziś. Jednak nasi pradziadowie zupełnie inaczej rozumieli te słowa.
Morowe powietrze czyli zaraza, nadchodziła niespodziewanie, o każdej porze roku, nawiedzając wsie i miasta, nie oszczędzając dworów i zamków. Gdy się pojawiała nie był bezpieczny ani król ani żebrak. Na obrazach przedstawiano ją jako ogromną kobietę odzianą w czerwoną lub czarną suknię z chustą w ręku (porównanie do Marty w „Nad Niemnem”). Przemierzając polne drogi pędziła przed sobą morowe powietrze. Za nią zaczynała szaleć śmierć.
Zarazy nękały Polskę od wieków. Największe spustoszenia siały: dżuma, dur brzuszny i plamisty, czerwonka, czarna ospa, cholera. Epidemie, o których wiemy z ksiąg parafialnych, kronik atakowały zwłaszcza środkową i południową Polskę poczynając od XIII wieku. Nasilenie nastąpiło w XVIII wieku. Zdarzało się, że podczas morów wymierały całe wsie, osady. Zmarłych grzebano z dala od wsi w zbiorowej mogile, szybko, cicho bez obrzędów pogrzebowych. Opuszczone domy oznaczano malowanym wapnem na ścianie krzyżem, drzwi zaś zabijano deskami.
- Szczegóły
Fundatorką Ochronki była Anna Żeleńska, żona Władysława Żeleńskiego. Za jej staraniem do Grodkowic przybyły w roku 1906 trzy siostry służebniczki:
pierwsza do nauki dziatwy – s. Zofia Gawełczyk
druga do opieki nad chorymi
trzecia jako pomoc - do niej należało także prowadzenie domu.
Jednak dopiero w 1910 roku staraniem Władysława Żeleńskiego, dzięki uchwale Krajowej Rady Szkolnej, powstaje szkoła jednoklasowa. W październiku 1910 roku w budynku dworskim obok Ochronki, rozpoczyna się rok szkolny. Pierwszą mianowaną kierowniczką szkoły zostaje siostra Zofia Gawełczyk. Prowadzi ona szkołę aż do swojej śmierci tj. 27 IV 1942 roku.
- Szczegóły
Już w drugiej połowie IV wieku święty Ambroży, biskup Mediolanu, wspominał o kapliczkach jako miejscu kultu. Zgoda na odprawianie przy nich nabożeństw została zatwierdzona podczas synodu w Agde w 506 roku we Francji.
Kapliczki zwane przez etnografów „perłami polskiego krajobrazu”, pojawiały się na naszych ziemiach od średniowiecza. W okresie zaborów były symbolem polskości. Najwięcej zachowało się ich na terenie dawnej Galicji. Stawiano je okazji ważnych wydarzeń, zwycięstw narodowych, rocznic kościelnych, ale były też związane z życiem społecznym i prywatnym mieszkańców. Fundowały je szlachta, klasztory, a po uwłaszczeniu chłopów także fundacje chłopskie.
- Szczegóły
Legendy opowiadające o tym, że nazwa naszej miejscowości pochodzi od istniejącego tu w dawnych czasach grodu wydaje się nieprawdziwa. Świadczy o tym fakt, iż do końca XVIII wieku występowała ona jako Grotkowice.
Może to oznaczać, że jej mieszkańcy zajmowali się w przeszłości wytwarzaniem grotów czyli zakończeń strzał. Dlatego też na najstarszych mapach oraz pismach znajdziemy nazwę Grotkowice. Dopiero w dokumentach z początku XIX wieku pojawia się w nazwie literka „D”.
