15 lipca 1910 roku przypadała 500-na rocznica bitwy pod Grunwaldem. Tę okazję starano się wykorzystać w każdy możliwy sposób by podnieść ducha polskości, przypominając chwalebne dzieje naszej Ojczyzny. Pomimo tego, że nasza okolica była wówczas pod zaborem austriackim, można było wtedy te dni wspominać i uświęcać, na miarę możliwości, zgodnie z prawem. W tym czasie zaborcy austriaccy zezwalali naszym przodkom na znacznie większą swobodę w manifestowaniu polskości.
Pomimo znacznej odległości naszych stron od pól bitewnych Grunwaldu, jesteśmy z tym wydarzeniem dość mocno związani osobą Zbigniewa z Brzezia herbu Zadora – marszałkiem wielkim koronnym (1399-1425). W czasie tej bitwy dowodził 34 chorągwią marszałkowską. Jego zadaniem było między innymi niesienie chorągwi królewskiej – ale o tej postaci napiszemy więcej w jednym z kolejnych artykułów.
Zwycięstwo pod Grunwaldem stało się po 500-et latach inspiracją do różnych inicjatyw. W Krakowie na Placu Matejki został postawiony Pomnik Grunwaldzki – przedstawiający króla Władysława Jagiełłę na koniu. Mniejsze społeczności uczciły tę rocznicę nieco skromniej. W Niepołomicach w miejscu dwumetrowego kopczyka zwieńczonego krzyżem, usypanego na pamiątkę dzieci z Wrześni, prześladowanych przez władze pruskie, mieszkańcy w 1910 roku rozpoczęli sypanie Kopca Grunwaldzkiego. Środki finansowe potrzebne do budowy kopca uzyskano między innymi ze sprzedaży cegiełek i kartek okolicznościowych. Ludność wpłacała także dobrowolne datki. W kopcu złożona jest m. in. ziemia przywieziona z Grunwaldu oraz miejsc bitew Polaków na terenie trzech zaborów. Jest także ziemia z mogił powstańców oraz polskich emigrantów. Sypanie kopca trwało 5 lat. Zdjęcia z sypania kopca utrwalane były na widokówkach. Możemy je zobaczyć na wystawie „Niepołomice, miasto, czas i ludzie” w Zamku Królewskim w Niepołomicach. Oto niektóre z nich:
Obecnie Kopiec Grunwaldzki jest miejscem godnym odwiedzenia. Zadbany i uporządkowany jest jedną z atrakcji Niepołomic.
Tuż za Rabą - w Siedlcu - w pobliżu dawnej kopalni na wzniesieniu zwanym Lisicą, znajduje się Krzyż Grunwaldzki. Najstarsza z dat wyrytych na trzonie krzyża sugeruje, że powstał on również z okazji 500-nej rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Dwie kolejne daty (1936 oraz 1995) mówią o kolejnych jego renowacjach. Aby do niego dotrzeć należy dojechać na parking „kopalni” (obecnie jest tam firma Pulsar), następnie polną ścieżką przejść wzdłuż ogrodzenia kierując się na południe. Ścieżka doprowadzi nas do kopca, na którym wznosi się krzyż. O samym kopcu nie udało się nam znaleźć więcej informacji, nie ma go na popularnych mapach dostępnych w Internecie. Jest jednak miejscem godnym odwiedzenia, w ramach krótkiego spaceru. Polecamy go też rowerzystom. Z kopca możemy oglądnąć panoramę Siedlca oraz Beskidu.
